Czas aby przyjrzeć się kolejnym elementom oceniania kształtującego! Proponuję abyśmy tym razem pogłębili naszą wiedzę dotyczącą INFORMACJI ZWROTNEJ.

Informacja zwrotna (IZ) jest dialogiem nauczyciela z uczniem mającym pomóc uczniowi w uczeniu się. Najczęściej przyjmuje ona formę komentarza pisemnego lub ustnego do pracy ucznia. Powinniśmy pamiętać o niezbędnych czterech elementach informacji zwrotnej :

-  wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy ucznia
- odnotowanie tego, co wymaga poprawienia lub dodatkowej pracy ze strony ucznia
- wskazówki – w jaki sposób uczeń powinien poprawić pracę
- wskazówki – w jakim kierunku uczeń powinien pracować dalej

Powinniśmy pamiętać, że informacja zwrotna nie jest oceną ucznia, tylko oceną kolejnych efektów jego pracy.

Również powinniśmy wierzyć, że każdy z naszych uczniów jest w stanie poprawić swoją pracę i osiągnąć bardzo dobre wyniki. Nasza wiara w ucznia może go uskrzydlić, dlatego w pracy ucznia zawsze musimy doszukać się pozytywnych stron. Najlepiej byłoby, gdyby pozytywnych uwag było więcej niż tych, które sugerują poprawę. Jeśli poprawiona przez nauczyciela praca zawiera tylko krytyczny komentarz i jest cała czerwona od poprawionych błędów, to przeważnie uczeń nie jest w stanie skorzystać z uwag nauczyciela. Czasami taką pracę uczeń od razu wyrzuca do kosza. Na pewno taki komentarz nie służy poprawie przez ucznia jego pracy. Warunkiem koniecznym przyjęcia przez ucznia krytyki jest wewnętrzna świadomość ucznia, że nauczyciel go akceptuje, jest mu życzliwy i zależy mu  na współpracy z uczniem.

Uczeń może przestać bać się  krytyki, jeśli zauważy, że krytyka mu pomaga, że jest konstruktywna. Dlatego uwagi nauczyciela muszą być jasne i konkretne.

Trzeba pamiętać, że informacja zwrotna musi być ściśle związana z „nacobezu”. W naszym komentarzu do pracy ucznia odnosimy się tylko do tego, co wcześniej zwarliśmy w kryteriach oceniania. Dlatego pracę nad oceną kształtującą rozpoczynamy przed przystąpieniem do sprawdzania prac uczniów. Właściwie zaczynamy ją w momencie planowania lekcji, czyli ustalaniu celu.

IZ przeważnie nie jest jednorazowa, ma dalszy ciąg.  Uczeń otrzymuje od nas komentarz, zawierający powyższe cztery elementy i poprawia swoją pracę według naszych wskazówek.

Po poprawieniu uczeń oddaje nam swoją pracę do powtórnego sprawdzenia.

Sprawdzamy pracę powtórnie (czasami tylko poprawione fragmenty) i po raz drugi dajemy uczniowi informacje zwrotną. Taki dialog dotyczący jednej pracy ucznia może odbyć się kilkakrotnie, aż do momentu gdy nauczyciel i uczeń będą zadowoleni z efektów wspólnej pracy.

Dobrze jest, gdy nasi uczniowie przyzwyczają się do dialogu z nami dotyczącego ich pracy i taka „wymiana listów” stanie się normą.

Nauczyciele, którzy chcą stosować ocenę kształtującą powinni wypracować własny sposób  opracowywania informacji zwrotnej i sposobu jej przekazywania uczniom. Powinniśmy znaleźć taki sposób, który połączy wysiłek ze strony nauczyciela i korzyść płynącą z IZ dla ucznia. Pamiętajmy o czasochłonności, komunikatywności i umiarze.

Niektórzy nauczyciele stosują różne kolory długopisu dla każdego elementu IZ, w ten sposób unikają powtarzania instrukcji – czego dotyczą poszczególne części komentarza. Inni ustalają z uczniami, aby pozostawiali oni określone miejsce w pracy na komentarz nauczyciela.

Informacja zwrotna może również biec od ucznia do nauczyciela. Nie tylko nauczyciel może dawać uczniom informację zwrotną na temat jego pracy, ale też uczeń może rewanżować się nauczycielowi, dając mu informację zwrotną na temat sposobów i metod nauczania. Jeśli nauczyciel chce wiedzieć, jak dobrze uczyć, to powinien zapytać najlepszych specjalistów od tego, czyli właśnie uczniów. To oni wiedzą, jak najlepiej się uczą, nie ma lepszych specjalistów od nich samych.

Uczniowie wtedy zaczynają postrzegać nauczyciele jako sojusznika, kogoś kto traktuje ich z szacunkiem, a nie jako nadzorcę wynajętego do ich oceniania i karania.

Nauczyciel musi wykorzystać uwagi uczniów w dalszej swojej pracy, nie mogą to być tylko same badania. Nauczyciel musi uwzględnić  zdanie uczniów, planując następne swoje lekcje.

IZ jest też istotna dla rodziców. Mogą oni pomagać dziecku w nauce, być na bieżąco w tym, co ich dziecko umie, a co powinno jeszcze uzupełnić. Daje im to możliwość współpracy z nauczycielem. W OK zachęcamy nauczycieli do ścisłej współpracy z rodzicami. Pisząc komentarz do pracy dziecka, musimy zdawać sobie sprawę, że jest to też list do jego rodziców. Może nam to pomóc przekonać sceptycznych rodziców do tego, że więcej dowiedzą się o własnym dziecku z komentarza niż z wystawionego stopnia.

Zachęcamy do wspólnych spotkań: uczeń, nauczyciel i rodzic. Dzięki takim spotkaniom możemy uniknąć nieścisłości w przekazywaniu informacji i możemy wspólnie ustalić strategię uczenia, która będzie zadowalała wszystkich zainteresowanych.